Agrarische gronden die met winstgevende bestemmingen bestempeld zijn, zoals woningbouw, worden vaak maar al te graag door de eigenaar verkocht aan een gemeente. Meestal wordt hiermee een hogere dan de agrarische waarde verkregen. Dit in tegenstelling tot gronden die aangewend worden voor de Ecologische Hoofdstructuur. De maximale prijs die een eigenaar voor de grond geboden krijgt is veelal de marktwaarde, (agrarische prijzen) dus is het voor velen van uit dat oogpunt niet aantrekkelijk genoeg om mee te werken aan een vrijwillige of gedwongen verkoop. Uit commercieel oogpunt is zelfrealisatie voor natuur niet aantrekkelijk om te claimen, maar grond is emotie. Het gaat in veel gevallen om kleinere percelen grond die eigenaren niet willen afstaan waarop vervolgens natuur op wordt ontwikkeld. De emotie die bij grondeigenaren vaak een rol speelt is de gedachte dat de natuur ook door de eigenaar middels particulier natuurbeheer te realiseren is. Dan kan het eigendom behouden worden. Ook al wordt daarmee het betreffende stukje grond in meestal simpelweg onbruikbaar. Denk aan vernatting of opgaande begroeiing. In een aantal gevallen is een afspraak over particulier natuurbeheer ook goed vast te leggen.
In veel gevallen waarbij een beroep op zelfrealisatie werd afgewezen werd één of meerdere van de onderstaande argumenten door de Kroon gehanteerd.
Uit de verschillende jurisprudentie is gebleken dat een beroep op zelfrealisatie wordt afgewezen indien:
- de vorm van de voorgenomen planuitvoering van de eigenaar verschilt van de onteigenaar;
- de grond van de eigenaar zodanig verspreid is gelegen dat van een op doelmatige wijze zelf realiseren geen sprake kan zijn;
- het plan integraal in onderlinge samenhang moet worden uitgevoerd en de benodigde grond niet geheel in het bezit is van de eigenaar;
- er sprake is van de realisatie van publieke (openbare) voorzieningen. Daarbij wordt vaak aangenomen dat het wenselijk is dat de overheid de regie voert.
De volgende keer meer over het slagen van een beroep op zelfrealisatie bij onteigening voor natuurontwikkeling.
