 |
| Snipperblauw |
Snippergroen en snipperblauw zijn sinds een aantal jaren bekende termen bij provincies, gemeentes en waterschappen. Ook ik behoor als rentmeester tot een projectteam die voor een provincie het gebruik regelt van provinciale gronden en wateren die door derden zonder toestemming in gebruik zijn genomen. Een gebruiker kan meestal kiezen uit koop, huur, ontruimen of een combinatie hiervan. Regelmatig wordt een beroep gedaan op verjaring.
Het aantal situaties is veelomvattend. Maar hoe komt dat zo? Het in gebruiknemen van, in dit geval, provinciale grond of water is niet altijd bewust. Vaak weten gebruikers niet dat de eigendomsgrens niet gelijk loopt met bijvoorbeeld de oeverlijn. Meestal wordt aangenomen dat de juridische eigendomssituatie gelijk is aan de feitelijke situatie. De ervaring leert dat in een landelijke en waterrijke omgeving kan dit nog wel eens kan verschillen. Vaak is door het plaatsen van beschoeiing langs een oever op een kunstmatige manier grond aangewassen. Vroeger werd ook puin en ander afval gebruikt om oevers te verstevigen. Hierdoor kan de kadastrale grens (fors) afwijken van de feitelijke situatie. Voorbeelden van doorgaans bewuste ingebruikname is het aanleggen van steigers en het stallen van allerlei goederen op een overhoekje aangrenzend een tuin zonder dat er een overeenkomst voor gesloten is.
Het projectteam waarin ik werk kiest voor een persoonlijke aanpak. In de gesprekken met de gebruikers wordt mij vaak gevraagd, waarom zij na al die jaren door de provincie aangeschreven worden. Ze hebben de provincie al die jaren niet gezien. Daar zijn meerdere redenen voor die ik in willekeurige volgorde zal benoemen. De steeds scherpere luchtfoto’s die jaarlijks gemaakt worden helpen ons om gebruik van provinciaal eigendom te signaleren. Dat kon vroeger niet. Als tweede, een eigenaar kan aansprakelijk gesteld worden voor geleden schade. Een voorbeeld is een slecht onderhouden steiger in provinciaal water waar iemand doorheen zakt en daarbij letsel oploopt. Als derde het gelijkheidsbeginsel. Het gebruik van grond en water vertegenwoordigt een waarde. Bijvoorbeeld, het kan niet zo zijn dat de één wel liggeld betaalt voor zijn boot in provinciaal water en de ander niet. Gelijke gevallen moeten gelijk behandeld worden. Als vierde reden voer ik rechtszekerheid aan. Een eigenaar, of dit een publieke of private partij is, moet er vanuit kunnen gaan dat de feitelijke situatie overeenkomt met de juridische situatie. Dat behoort ook tot goed rentmeesterschap. Ook bij het uitvoeren van werkzaamheden of bij verkoop is het niet handig dat er een verschil tussen de feitelijke en juridische situatie bestaat. Juist dan wil je niet alsnog in de situatie komen dat er discussie ontstaat over welk areaal tot je eigendom behoort. We kennen allemaal de voorbeelden uit het televisieprogramma “De Rijdende Rechter”.
Mijn ervaring is dat lang niet iedereen deze argumenten voldoende overtuigend vindt. Ook de wederpartij begrijp ik, ingeval het gaat om onbewuste ingebruikname. Het gevoel te moeten betalen voor iets wat voor je gevoel al van jezelf is, is niet leuk. Het kost een gebruiker tijd om te beseffen dat het verstandiger is om tot een oplossing te komen.
Vaak wordt verjaring aangehaald. De wet heeft onder strikte voorwaarden voorzien in het van rechtswege regelen van eigendom. Dus, soms worden situaties middels verjaring opgelost. Het is van belang dat wanneer er sprake van verjaring is, dit ook juridisch vast te leggen. Daarmee sluit je uit dat er later opnieuw discussie ontstaat. Ook ontwikkelingen in de jurisprudentie en de opstelling van het publieke orgaan kunnen in de loop van de tijd veranderen. Zie dan de bewijslast maar eens op orde te krijgen.
De situaties waarbij een gebruiker "bewust" grond of water in gebruik heeft genomen zijn meestal gemakkelijker op te lossen. Vaak hoor ik dat ze er van uitgaan dat het gebruik een keer opgemerkt zou worden.
Het is een utopie om te denken dat onrechtmatig gebruik situaties zo maar snel opgelost kunnen worden. Je bent afhankelijk van de medewerking van de wederpartij. Soms heeft de hele straat ermee te maken. Het is wat dat betreft lastig om een dergelijk project goed te kunnen plannen. Ik verwacht dat het oplossen van dergelijke gebruikssituaties een continue taak wordt van publieke partijen. Er ontstaan namelijk ook weer nieuwe situaties. Mijn conclusie is dan ook dat dit project ook echt mensenwerk is.
Hanneke Schroten
Rentmeester NVR - taxateur
Heeft u vragen of wilt u met mij in contact komen? Kijk gerust op mijn LinkedIn pagina
