Vorige week was de week van de deskundigen berichten. De concept adviezen van een stuk of wat onteigeningszaken vielen op de deurmat. Ook hebben we een reactie gegeven op een definitief planschade advies op basis waarvan een gemeente een besluit had genomen.
De onderbouwing van de rapporten verschilt nogal. Sommige rapporten geven duidelijk de overwegingen weer van de commissie en zijn goed te volgen, ook qua opbouw van de waardering of begroting van schade. Andere rapporten daarentegen bevatten enkel eindbedragen. Referenties ontbreken hierbij en soms ook berekeningen. Op geen enkele wijze is de gedachtegang van de taxateur te volgen.
Dit verschil is opmerkelijk. Zeker omdat het om belangrijke en ingrijpende zaken gaat. Los nog van soms grote financiële belangen gaat het telkens om een inbreuk op het eigendomsrecht. Als eigenaar zou je mogen verwachten dat de grondslag van de vergoeding voor deze inbreuk, of het nu gaat om onteigening of waardedaling door een planologisch besluit, goed onderbouwd wordt.
De discussie hierover wordt steeds meer in de openbaarheid gevoerd. Zie bijvoorbeeld deze discussie op Linkedin (wellicht eerst lid worden van de groep Planschade Professionals), maar ook de discussie in het NVR magazine "Voorgrond".
Ik ervaar het als een probleem dat deskundigen veelal resorteren in het onderbouwen van hun waarde en aanvullende schades middels dezelfde “ervaring en intuïtie”. Natuurlijk moet erkend worden dat een taxatie niet altijd tot de laatste euro onderbouwd kan worden en soms ingegeven is door een onderbuikgevoel. Op zichzelf valide. Echter, de mate van onderbouwing is in sommige rapporten zeer beperkt, terwijl dit niet nodig is. Ik kan mij bij zeer uitzonderlijke situaties voorstellen dat er geen goede referenties voorhanden zijn of representatieve kengetallen. In de meeste gevallen echter, zijn deze er wel degelijk. Dit is bij rechters vaak niet bekend, waardoor deze genoegen nemen met de woorden “ervaring en intuïtie”. Met een beetje pech wordt dit met zoveel woorden overgenomen in het vonnis, waarna het allemaal te feitelijk wordt om nog in cassatie te kunnen. De rechtsmiddelen eindigen dan feitelijk al bij het deskundigen bericht.
Aan de andere kant is het dilemma voor dat soort commissies natuurlijk wel duidelijk. Zij worden geacht het eindoordeel uit te spreken. Als je dan dit oordeel gaat doorspekken met onderbouwingen, geeft je eigenlijk aan dat je niet alwetend bent en het ook maar (net als ieder ander) hebt moeten doen met soms gebrekkige referenties of met aannames. Het gevaar bestaat dat het gewicht van dit oordeel dan afneemt en bestuursorganen of de rechtelijke macht minder snel hun oordeel kunnen baseren op het advies van deze commissie.
Toch meen ik dat het belang van diegene die onteigend wordt of schade lijdt met zich mee brengt dat een een besluit hieromtrent zorgvuldig onderbouwd wordt.Temeer omdat dit in de meeste gevallen gewoon mogelijk is. Ook telt voor mij zwaar dat in het vakgebied een tendens waar te nemen is dat steeds hogere eisen gesteld worden aan de kwaliteit van taxaties. Deze tendens is te vinden bij taxaties voor financiering, voor de balanswaarde, voor staatssteun zaken en voor grondverwerving. In een ander bericht kom ik hier nog op terug. Niet onbelangrijk is ook dat het na vaststelling van het definitieve deskundigen rapport, in welke juridische procedure dan ook, welhaast niet meer mogelijk is om nog iets aan het rapport, en dus aan de hoogte van de schadevergoeding, te doen. Het zou in mijn ogen goed zijn dat de opdrachtgevers van deskundigen commissies, of dit nu rechtbanken zijn of gemeenten, hogere eisen gaan stellen aan de rapportages en de onderbouwing hiervan.
Veel macht, en dus ook veel verantwoordelijkheid, ligt bij de commissie van deskundigen en diens opdrachtgever.
